ATF Belgesi Nedir?

ATF (Ambar Teslim–Tesellüm Fişi), lojistik ve kargo sektöründe en kritik belgelerden biridir. Bu belge, bir yükün ambar veya depo çıkışında teslim alındığını, taşıyıcıya devredildiğini ve sorumluluğunun kime ait olduğunu resmî şekilde ortaya koyar. Özellikle lojistik zincirinde şeffaflık sağlamak, taraflar arasında güven tesis etmek ve olası anlaşmazlıkların önüne geçmek amacıyla kullanılır.

ATF belgesi olmadan yapılan bir sevkiyatta, yükün sorumluluğunun kimde olduğu net olarak kanıtlanamaz. Bu da hasar, kayıp veya gecikme durumlarında ciddi sorunlara yol açar. Örneğin, bir parsiyel taşımada farklı göndericilerin malları aynı araçla taşınıyorsa, ATF sayesinde hangi göndericinin kaç koli mal teslim ettiği, hangi tarihte ve hangi şartlarda taşındığı açıkça kayıt altına alınır. Böylece ileride oluşabilecek uyuşmazlıkların çözümünde sağlam bir dayanak oluşturur.

Ambar Teslim–Tesellüm Fişi (ATF) Hangi İşlemlerde Düzenlenir?

ATF, en çok ambar taşımacılığı ve parsiyel yük gönderimlerinde düzenlenir. Çünkü bu taşımacılık yöntemlerinde farklı göndericilerin yükleri bir araya getirilerek taşınır. Yükün karışmaması, eksik veya fazla teslim edilmemesi için her gönderici adına ayrı bir ATF hazırlanır. Bu da yükün doğru şekilde takibini sağlar.

Bunun dışında komple taşımacılıkta da ATF düzenlenir. Örneğin, bir fabrikanın ürettiği malların tamamı tek bir kamyon veya tren vagonuyla sevk ediliyorsa, yine ATF düzenlenir ancak bu kez tek bir göndericiye ait yük topluca kayıt altına alınır. Ayrıca uluslararası taşımacılıkta, gümrük süreçlerinde yükün çıkışı veya iadesi sırasında ATF’nin düzenlenmesi zorunludur. Bu durum özellikle mahrece iade işlemlerinde veya aktarmalı taşımacılıkta büyük önem taşır.

ATF’nin düzenlendiği diğer bir alan da depo transferleridir. Örneğin, bir lojistik firmasının İstanbul’daki deposundan Ankara’daki deposuna yapılan bir transferde, yükün hangi şartlarla gönderildiği ATF üzerinde belirtilir. Böylece yük, farklı lokasyonlar arasında taşınırken bile resmi olarak kayıt altında olur.

ATF, İrsaliye ve Teslim Tutanağından Hangi Yönleriyle Ayrılır?

ATF, irsaliye ve teslim tutanağıyla sıkça karıştırılır. Ancak her birinin lojistik süreçlerde farklı işlevleri vardır. İrsaliye, ticari bir belgedir ve malın satışıyla doğrudan ilişkilidir. Bir ürünün kime satıldığını, hangi miktarda ve hangi koşullarda sevk edildiğini gösterir. Yani irsaliye daha çok ticari ilişkiyi kanıtlayan bir evraktır.

Teslim tutanağı ise genellikle sürecin en sonunda, mal alıcıya ulaştığında düzenlenir. Bu belge, malın alıcıya doğru ve eksiksiz teslim edildiğini kanıtlar. Dolayısıyla teslim tutanağı, sevkiyatın bitiş noktasına odaklanır.

ATF ise bu iki belgeden farklı olarak sürecin tam ortasında devreye girer. Yani yükün depodan çıktığı ve taşıyıcıya geçtiği noktayı belgelendirir. ATF olmadan, malın taşıyıcıya hangi şartlarda teslim edildiği ispatlanamaz. Bu yönüyle ATF, ticari ve lojistik belgeler arasında köprü görevi görür. İrsaliye ticari sürecin, teslim tutanağı ise teslimatın son aşamasının belgesi iken, ATF taşıma sürecinin başlangıcındaki sorumluluk devrini kayıt altına alır.

ATF’de Bulunması Zorunlu Bilgiler Nelerdir?

ATF’nin geçerliliği, üzerinde yer alan bilgilerin eksiksiz olmasına bağlıdır. Bu bilgiler, hem taşıyıcı hem de gönderici için kritik önem taşır. İlk olarak, gönderici ve alıcı bilgileri açıkça yazılmalıdır. İsim, unvan, adres ve iletişim bilgileri belgenin olmazsa olmazıdır.

Ayrıca taşınacak malın cinsi, koli adedi, toplam ağırlığı ve hacmi de detaylı şekilde belirtilir. Bu bilgiler, hem faturalandırma hem de sigorta açısından önemlidir. Teslim tarihi ve saati de mutlaka yazılmalıdır çünkü yükün hangi anda taşıyıcıya geçtiği, ileride olası uyuşmazlıklarda belirleyici olur.

ATF’de teslim eden ve teslim alan kişilerin isimleri, imzaları ve çoğu zaman kaşeleri de bulunur. Bu imzalar olmadan belge hukuken geçerlilik kazanmaz. Eğer malda hasar, eksiklik veya özel bir durum varsa, bu mutlaka belgeye şerh olarak düşülür. Örneğin, koli üzerinde ezilme varsa taşıyıcı “hasarlı teslim alınmıştır” notunu ATF’ye eklemekle yükümlüdür. Böylece taşıyıcı ileride doğabilecek sorumluluklardan korunmuş olur.

Parsiyel ve Komple Taşımada ATF Uygulaması Nasıl Farklılaşır?

Parsiyel taşımacılıkta (LTL – Less than Truckload) aynı araçta birden fazla göndericiye ait yük taşındığından ATF’nin önemi daha da artar. Çünkü farklı göndericilerin yükleri ayrı ayrı kayıt altına alınmazsa, hangi malın kime ait olduğu karışabilir. Bu da hem kayıplara hem de müşteri memnuniyetsizliğine yol açar. Bu nedenle parsiyel taşımada her göndericiye ait yük için ayrı ATF düzenlenir ve yüklerin detayları tek tek belgelenir.

Komple taşımacılıkta (FTL – Full Truckload) ise araç tek bir göndericiye tahsis edilir. Bu durumda ATF genellikle tek nüsha halinde hazırlanır. Ancak yine de yükün türü, miktarı, ağırlığı ve teslim tarihi ayrıntılı olarak yazılır. Komple taşımada süreç daha basit görünse de, yükün sorumluluk devri açısından ATF yine hayati önem taşır. Özellikle uluslararası taşımacılıkta, komple yüklerin gümrük geçişlerinde ATF ile kontrol edilmesi yasal bir zorunluluktur.

Parsiyel ve komple taşımada ATF uygulamalarının doğru şekilde yürütülmesi, taşıma zincirinde şeffaflık ve güvenilirliği artırır. Bu süreçler, modern lojistik programları ile entegre edildiğinde hem operasyonel verimlilik sağlanır hem de olası uyuşmazlıkların önüne geçilmiş olur.